ویرایشگر VBA ابزاری مفید برای کدنویسی در اکسل

آشنایی با ویرایشگر VBA و امکانات آن

معمولا هر زبان برنامه نویسی یک ویرایشگر جهت نوشتن کدهای اون زبان برنامه نویسی داره. توانایی این ویرایشگرها در تشخیص دستورات از پیش تعریف شده اون زبان برنامه نویسی و فراهم کردن امکانات لازم برای راحت تر نوشتن کدها است. تو این آموزش مختصری از ویرایشگر VBA که در برنامه نویسی VBA استفاده میشه صحبت میکنیم و قسمت های مختلفش رو بررسی میکنیم.

دسترسی به ویرایشگر VBA

ویرایشگر زبان برنامه نویسی VBA به اختصار VBE (Visual Basic Editor) هم نامیده میشه. راحت ترین راه برای دسترسی به VBE در اکسل استفاده از ترکیب Alt + F11 هست. با فشردن این دکمه ها پنجره ای ماننده شکل 1 نمایش داده میشه. با باز شدن این پنجره برنامه اکسل همچنان باز میمونه و در پشت پنجره VBE قرار میگیره.

شکل 1 – صفحه ویرایشگر برنامه نویسی VBA

بخش های مختلف ویرایشگر VBA

پنجره های مختلفی در VBE وجود داره که همه اونا از ابتدا قابل مشاهده نیستند. برای تعیین نمایش این پنجره ها از منوی View میتونید پنجره ها رو نمایش بدید. در ادامه این پنجره ها رو معرفی میکنیم:

پنجره پروژه ها ( Project Window)

پنجره پروژه ها در قسمت بالا و سمت چپ VBE نمایش داده میشه. دراین پنجره پروژه های VBA برای هر ورک بوک باز نمایش داده میشه.

یک پروژه  VBA مجموعه ای از اشیاء تعریف شده در VBA و ماژول هایی هست که با ورک بوکی که متعلق به اونا هست مرتبط شده اند. در ابتدای یک پروژه VBA موارد زیر وجود دارند:

• یک شئ Workbook که معادل کل فایل اکسلی هست که پروژه در اون وجود داره.
• به تعداد شیت های موجود، شئ Workbook که هر کدام معادل شیت مربوط به خود هستند.

در ادامه امکان اضافه شدن اشیاء بیشتر به این پروژه وجود داره. اشیائی مثل Userform، Module و یا Class Module. هر کدوم از این اشیاء یک پنجره کد مخصوص به خودشون دارن که برای نگهداری کدهای شما ایجاد شده اند. چند نکته در مورد اینکه در کدامیک از این صفحات باید کد را نوشت وجود داره:

• کدهایی که با خود ورک بوک ارتباط دارند باید در صفحه کد ورک بوک نوشته بشن.
• کدهایی که با شیت ها در ارتباط هست باید در صفحات مربوط به خودشون نوشته بشه.
• کدهای معمولی و عمومی ( که به شئ خاصی وصل نمیشه ) بهتره تو ماژول ( Module) نوشته بشه.
• اگر میخواید شئ دلخواه خودتون رو تو پروژه های VBA تعریف کنید کدهای مربوط به این شئ باید در Class Module نوشته بشه.
• اگر میخواید یک یوزرفرم تعریف کنید که با کاربر در ارتباط باشه، کدهاش رو باید تو این صفحه بنویسید.

پنجره کد (Code Window)

با دوبار کلیک کردن روی هر کدوم از اشیائی که در بالا معرفی کردم صفحه کد مربوطه باز میشه که به شما امکان نوشتن کد رو میده. در شکل 1 قسمت بزرگ سمت راست پنجره کد مربوط به ورک بوک هست. همزمان با نوشتن کدها درون پنجره کد، ویرایشگر VBA با بررسی دستورات به شما کمک میکنه که کدهای بدون خطا بنویسید.

پنجره خصوصیات ( Properties Window)

پنجره خصوصیات مجموعه خصوصیات شئ انتخاب شده در زمان طراحی (نه در زمان اجرای کد) رو نشون میده. خصوصیاتی که تو این پنجره نمایش داده میشه بسته به شئ انتخاب شده متفاوت هست. به عنوان مثال خصوصیات یک شیت با یک ماژول یا یوزرفرم متفاوت هست.

پنجره لحظه یا تست ( Immediate Window)

شکل 2- پنجره تست برای اجرای لحظه ای کدها

پنجره لحظه ای که من اسمش رو پنجره تست میذارم برای کمک به عیب یابی و مشاهده لحظه ای نتیجه یک قطعه کد هست که درونش نوشته شده. این پنجره خیلی پنجره مهمی هست چون بدون نیاز به اجرای کل کدها میشه فقط بخشی از اون رو در این پنجره اجرا و تست کرد و نتیجه اون رو دید. در واقع مثل یک آزمایشگاه هست که شما میتونید کدهاتون رو اونجا آزمایش کنید.

برای نمایش این پنجره میتونید از مسیر View> Immediate Window و یا ترکیب Ctrl+G استفاده کنید.

میتونید کدی که میخواید نتیجش رو ببینید بعد از ? تو این پنجره بنویسید. به عنوان مثال عبارت ?j مقدار درون متغیر j رو نشون میده.

پنجره متغیرهای محلی (Locals Window)

شکل 3- پنجره متغیرهای محلی ابزاری مناسب برای عیب یابی کدها

این پنجره برای نمایش همه متغیرهایی هست که درون یک روتین تعریف شده استفاده میشه. تو این پنجره اطلاعات متغیرها در قالب نتیجه متغیر، جنس متغیر و نام متغیر نمایش داده میشه و به صورت خودکار در طول اجرای دستورات به روز میشه. این پنجره ابزار خوبی برای عیب یابی کدها و پیدا کردن مشکل کدها هست. برای فعال سازی این پنجره از قسمت View> Locals Window را انتخاب کنید.

امیدوارم تو کدنویسی VBA از همه پنجره های ویرایشگر VBA به خوبی استفاده کنید.

برای ادامه پیشنهاد میکنم مقالات زیر رو بخونی:

• دستورات شرطی در VBA | دستور IF
• 3 روش برای افزایش خوانایی کدهای وی بی (VBA)
• معرفی کتاب Excel Power Programming with VBA